1912-09-25     1995-05-30

Jadwiga Kuryluk-Cebrzyńska

Jadwiga Kuryluk, a właściwie Jadwiga Kuryluk-Cebrzyńska, stworzyła wiele niezapomnianych kreacji, zwłaszcza w adaptacjach filmowych znanych powieści. Podczas wojny działała w konspiracji, a w czasie Powstania Warszawskiego walczyła w szeregach Armii Krajowej. Zmarła 30 kwietnia 1995 roku.

Przed wojną występowała na scenach warszawskich (Polski, Narodowy, Nowy). Zadebiutowała w 1936 roku w spektaklu na podstawie "Klubu Pickwicka" Karola Dickensa u boku samego mistrza Aleksandra Zelwerowicza. Potem zagrała Zuzię w przedstawieniu Aleksandra Fredry "Damy i Huzary" i Dunię w sztuce Antoniego Czechowa "Wiśniowy sad".

Podczas okupacji była kelnerką w kawiarni "U Aktorek" w Warszawie, uczestniczyła w konspiracyjnym życiu artystycznym biorąc udział m.in. w tajnych próbach sztuki Jeana Giraudoux "Wojny trojańskiej nie będzie" z myślą o wystawieniu jej po wojnie. Żołnierz AK w randze podporucznika w I Obwodzie "Radwan" (Śródmieście) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej, zgrupowanie "Bartkiewicz", 1. kompania (dawny pluton 1114), następnie Komenda Placu Warszawa-Południe. Uczestniczka Powstania Warszawskiego, po którym została wywieziona do Niemiec. Po uwolnieniu znalazła się w zespole Teatru Ludowego im. Bogusławskiego pod kierunkiem Leona Schillera w Lingen. Z armią generała Andersa dotarła do Anglii, gdzie poddała się leczeniu.

Do kraju wróciła 1 sierpnia 1947 roku i została zaangażowana do Teatru Miejskiego w Jeleniej Górze. W 1948 wróciła na stałe do Warszawy i grała kolejno w: Miejskich Teatrach Dramatycznych, Teatrze Rozmaitości (1948/49), Teatrze Powszechnym (1949/50), Teatrze Dzieci Warszawy, Teatrze Nowej Warszawy i Teatrze Młodej Warszawy (1950-57) oraz Teatrze Klasycznym (1958-72). Od 1972 do przejścia na emeryturę w 1976 była aktorką Teatru Rozmaitości.

W filmie miała debiutować w 1939 filmem "Hania" w reżyserii Józefa Lejtesa, do którego zdjęcia plenerowe powstały latem 1939, jednak - ze względu na wybuch wojny - film nie został ukończony. Na dużym ekranie po raz pierwszy wystąpiła w roli gościa hrabiny Róży w filmie psychologicznym "Pożegnania" w reżyserii Wojciecha Jerzego Hasa. Ponadto stworzyła szereg epizodycznych kreacji charakterystycznych w ekranizacjach znanych powieści: "O dwóch takich co ukradli księżyc" w reż. Jana Batorego w roli matki Nieboraka; w "Wielkiej miłość Balzaka" w reż. Jerzego Stefana Stawińskiego jako pasażerka statku; w "Nocach i dniach" w reż. Jerzego w roli Ludwiczki; w "Doktorze Judymie" w reż. Włodzimierza Haupego jako ciotka Judymów czy w "Granicy" w reż. Jana Rybkowskiego w roli żony niespełnionego poety w salonie Kolichowskiej. Jadwiga Kuryluk zagrała również postać Antoniny Serce, matki tytułowego bohatera, w serialu Radosława Piwowarskiego "Jan Serce" i pojawiła się jako matka odprowadzana na lotnisko w klasycznej komedii Stanisława Barei "Miś".

Zdjęcie: „Nasze miasto” T. Wildera, reż. L. Schiller, Teatr Narodowy, Warszawa 1939, fot. S. Brzozowski, zbiory NAC