Czwartego dnia I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” 8 września 1981 r. odczytano, przyjęte owacją na stojąco, Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej . Pomysłodawcą dokumentu był Henryk Siciński, lekarz z Ostrowa Wielkopolskiego, natomiast sam tekst opracował Bogusław Śliwa, prawnik, wiceprzewodniczący Zarządu Regionu „Solidarność” Wielkopolska Południowa, razem z Janem Lityńskim.
Delegaci zebrani w Gdańsku na I [Krajowym] Zjeździe Delegatów Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” przesyłają robotnikom: Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej, Rumunii, Węgier i wszystkich narodów Związku Radzieckiego – pozdrowienia i wyrazy poparcia.
Jako pierwszy niezależny związek zawodowy w naszej powojennej historii głęboko czujemy wspólnotę naszych losów. Zapewniamy, że wbrew kłamstwom szerzonym w waszych krajach, jesteśmy autentyczną 10-mlionową reprezentacją powołaną pracowników, powstałą organizacją w wyniku robotniczych strajków. Naszym celem jest walka o poprawę bytu wszystkich ludzi pracy. Popieramy tych z was, którzy zdecydowali się wejść na trudną drogę walki o wolny ruch związkowy. Wierzymy, że już niedługo wasi i nasi przedstawiciele będą mogli się spotkać celem wymiany związkowych doświadczeń.
Sekretarz generalny Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego Leonid Breżniew określił je, jako „niebezpieczny i jątrzący dokument […] zmierzający do siania zamętu we wszystkich krajach socjalistycznych i ustanowienia +piątej kolumny+ w ZSRR”. W związku z rzekomą ingerencją w wewnętrzne sprawy ich państw protestowali dyplomaci wschodnioniemieccy i czechosłowaccy, a nawet rząd sowiecki. Władze PRL w uchwaleniu Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej doszukiwały się inspiracji „elementów antysocjalistycznych”, czyli działaczy opozycji przedsierpniowej. Niektórzy uważają, że miało ono być odpowiedzią na posłanie Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych w ZSRR skierowane 18 sierpnia 1981 r. do delegatów na I KZD.
O dziwo posłanie nie zostało przychylnie przyjęte przez kraje zachodnie. Według ambasadora Wielkiej Brytanii w PRL Cynlaisa Jamesa było ono błędem, w ocenie ambasadora Francji Jacquesa Dupuy miało ono wręcz prowokacyjny wydźwięk. Z kolei amerykańska prasa uznała je za ryzykowną inicjatywę.
Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej oprócz kampanii propagandowej zorganizowanej przez Kreml miało też zdecydowanie mniej znany ciąg dalszy. Otóż po wprowadzeniu stanu wojennego władze (a przynajmniej MSW) przymierzały się najprawdopodobniej – mimo ogłoszonej 13 grudnia 1981 r. abolicji – do postawienia przed sądem autorów Posłania. Jednak, mimo, że te działania były dość zaawansowane (m.in. przesłuchano świadków), ostatecznie aktu oskarżenia nie sformułowano.
Zdjęcie: solidarnosc.mazowsze: I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność"
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
