1822-03-08     1882-01-07

Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewicz

pionier przemysłu naftowego, uczony i filantrop.

Jako pierwszy wydestylował z ropy naftowej - naftę i zastosował ją do oświetlenia, wynalazca lampy naftowej, twórca przemysłu naftowego i rafineryjnego, współzałożyciel i wieloletni dyrektor pierwszej kopalni ropy naftowej w Bóbrce, działacz niepodległościowy, filantrop, społecznik, twórca opieki socjalnej w przemyśle naftowym, Kawaler Orderu św. Grzegorza, Szambelan Papieski, poseł na Sejm Krajowy.

Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 roku we wsi Zaduszniki w parafii Padew Narodowa (obecnie powiat mielecki, województwo podkarpackie) w zubożałej rodzinie szlacheckiej jako syn Józefa i Apolonii z domu Świetlik.

Wiedza to podstawa

W 1836 roku ukończył 4 klasy gimnazjum Ojców Pijarów w Rzeszowie i z powodu ciężkich warunków materialnych w jakich znalazła się jego rodzina rozpoczął pracę w aptece w Łańcucie, a później w Rzeszowie. Wstąpił tam do tajnej organizacji patriotycznej i pod zarzutem nielegalnej działalności skierowanej przeciwko zaborcy austriackiemu został aresztowany w 1846 roku . W maja zostaje przewieziony z kilkoma spiskowcami do Lwowa, gdzie osadzony został u karmelitów. Na wolność wypuszczono go dopiero w grudniu następnego roku, musiał jednak pozostawać pod nadzorem policji. Zamieszkał u swojego brata, Franciszka.

Po wyjściu z więzienia rozpoczął pracę w najbardziej renomowanej lwowskiej aptece „Pod Gwiazdą” Piotra Mikolascha we Lwowie, która poza produkcją i dystrybucją medykamentów zajmowała się pracami badawczymi. Tam poznaje Jana Zeha, który podobnie jak on interesował się ropą naftową.

Ignacy Łuksiewicz postanowił uzyskać wiedzę potrzebną do rafinacji produktów ze skałoleju. Właściciel apteki zaoferował mu stypendium, pod warunkiem że wróci do jego apteki po ukończeniu studiów. Poza tym Mikolasch, używając wpływów, zdobył zgodę na opuszczenie Lwowa przez Ignacego. W latach 1850-1852 studiował farmację na Uniwersytetach w Krakowie i Wiedniu. W 1852 roku w Wiedniu uzyskał tytuł magistra farmacji . Tak jak obiecał wrócił do pracy w aptece Piotra Mikolascha, gdzie objął stanowisko prowizora.

Nafta i lampa naftowa

Pod koniec 1852 roku kupiec żydowski, Abraham Schreiner, sprzedał im kilka beczek ropy. Łukasiewicz ze współpracownikiem  Janem Zehem mieli nadzieję, że uda im się otrzymać spirytus . Tak to na zapleczu apteki rozpoczęły się badania nad ropą naftową.

Po oczyszczeniu tego płynu uzyskał naftę świetlną (zwaną wówczas nazwał nową kamfiną). 30 marca 1853 w oknie wystawowym apteki Pod Złotą Gwiazdą we Lwowie zapłonęła pierwsza lampa naftowa. 31 lipca 1853 w szpitalu na lwowskim Łyczakowie zapłonęły lampy naftowe, które wykonał blacharz lwowski Adam Bratkowski, według projektu Łukasiewicza. Jeszcze tej samej nocy została przeprowadzona pierwsza nocna operacja przy tym oświetleniu. Jedna lampa dawała światło o sile równej temu, jakie zapewniało 10-15 świec. Lampę opatentował wiedeński przemysłowiec Rudolf Ditmar w 1864 roku.

Datę 31 lipca 1853 roku uważa się za datę powstania polskiego przemysłu naftowego. Na przełomie lat 1853/54 Łukasiewicz opuścił Lwów i przeniósł się w pobliże terenów roponośnych – do Gorlic, gdzie dzierżawił aptekę. Nie zaprzestał prac nad doskonaleniem procesu otrzymywania nafty.

Pierwsza na świecie spółka naftowa

W 1854 roku wspólnie z Tytusem Trzecieskim założył  pierwszą na świecie spółkę naftową, która zaczęła wydobywać i eksploatować ropę w Bóbrce k. Krosna. Dla porównania: Amerykanin Edwin L. Drake uruchomił pierwszy szyb w 1859 roku. Szyby wydobywcze kopano ręcznie i miały 30-40 metrów głębokości.

W 1856 roku na skutek uzyskania znaczących ilości ropy Łukasiewicz założył w Ulaszowicach pierwszą na ziemiach polskich destylarnię ropy naftowej. W 1857 roku w Klęczanach Łukasiewicz zbudował pierwszą rafinerię. Produkował naftę, a przy okazji smary, oleje smarowe i asfalt.

Łukasiewicz cały czas pracował nad udoskonaleniem przetwórstwa ropy, efektem czego były nagrody za eksponowane produkty naftowe na wystawach w Jaśle, Lwowie i Wiedniu.

Doskonalił również na terenie kopalni Bóbrka technikę wiercenia otworów za ropą. Wprowadził do użytku wiertnicę ręczną (1862 rok), później zastosował maszyny parowe do napędu wiertnic. Czynił też starania o założenie szkoły górniczej w Bóbrce.

Wiedza dla pożytku publicznego

W 1868 roku zjawiła się u Ignacego Łukasiewicza delegacja Rockefellera, by niezależnie od ceny kupić technologię destylacji ropy. – Nie mam wiedzy na sprzedaż – stwierdził Łukasiewicz. "Ten płyn to przyszłe bogactwo kraju, to dobrobyt i pomyślność dla jego mieszkańców, to nowe źródło zarobków dla biednego ludu i nowa gałąź przemysłu, która obfite zrodzi owoce." Za przekazaną wiedzę, jako że miała służyć ludzkości, nie przyjął zapłaty. Niedługo później amerykańska nafta trafiła do Wiednia i Lwowa. Niejednokrotnie była tańsza niż krajowa – Amerykanie w przeciwieństwie do Galicjan mieli kapitał do inwestowania w przetwórstwo ropy na dużą skalę. W 1854 roku światowe wydobycie ropy wynosiło kilkaset ton rocznie. W 1870 roku było to ok. 700 tysięcy ton, głównie za sprawą Ameryki. Rok później Łukasiewicz rozwiązał spółki i zajął się wyłącznie destylacją w Chorówce.

Filantropia

Łukasiewicz był człowiekiem o wybitnych cechach charakteru. Wspierał finansowo ruchy narodowo-wyzwoleńcze, budował szkoły, kościoły, drogi i mosty. Stał na czele Krajowego Towarzystwa Naftowego. Założył prowadzoną przez żonę Honoratę Szkołę Koronkarską dla dziewcząt w Chorkówce. Na kopalni Bóbrka założył tzw. Kasę Bracką czyli system ubezpieczeń pracowników na kopalni.

Za działalność charytatywną papież Pius IX w 1873 roku nadał mu tytuł Szambelana Papieskiego i odznaczył Orderem Św. Grzegorza.

Ignacy Łukasiewicz zmarł w Chorkówce 7 stycznia 1882 roku na zapalenie płuc i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Zręcinie. Za życia obracał ogromnym kapitałem, a zostawił po sobie 62 tys. złotych reńskich. Kazał za to podrzeć weksle dłużników na 60 tys. złotych tak by nikt go źle nie wspominał.






HISTORIA / KULTURA W PAI - ARCHIWUM

COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 075 277   RAZY






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1481 TEMATÓW



×
NOWOŚCI ARCHIWUM DZIAŁANIA AGENCJI HISTORIA-KULTURA BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU