1885-06-09     1962-08-31

Felicjan Sławoj Składkowski

Zawsze wierny Piłsudskiemu

Felicjan Sławoj Składkowski - generał dywizji Wojska Polskiego, premier II RP, doktor medycyny i wolnomularz - urodził się 9 czerwca 1885 r. w Gąbinie pow. Gostynin.

Miał być lekarzem

W 1904 r. ukończył gimnazjum filologiczne w Kielcach i rozpoczął studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W tym czasie związał się z Polską Partią Socjalistyczną. 13 listopada 1904 r. uczestniczył w zbrojnej manifestacji PPS na Placu Grzybowskim w Warszawie. Aresztowany i osadzony w więzieniu na Pawiaku, po miesięcznym śledztwie został przeniesiony do Kielc pod nadzór policji. W związku z tymi wydarzeniami usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego.

W 1906 r., chcąc uniknąć rozprawy sądowej, przeniósł się do Krakowa. Tam kontynuował studia lekarskie na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując w 1911 r. dyplom. Od stycznia 1914 r. kierował lecznicą chirurgiczną w Sosnowcu.

I wojna światowa

Po wybuchu I wojny światowej w sierpniu 1914 r. wstąpił do Legionów Polskich. W pażdzierniku 1914 r. uzyskał stopień podporucznika.

Od grudnia tego roku pełnił funkcję naczelnego lekarza 1 pułku piechoty Legionów Polskich. Następnie był m.in. naczelnym lekarzem 5 i 7 pułku piechoty LP. Wraz z I Brygadą przeszedł cały szlak bojowy, szczególnie wyróżniając się w czasie walk pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 r. W 1915 r. otrzymał awans na porucznika, a w 1916 r. na kapitana.

W związku z kryzysem przysięgowym w lipcu 1917 r. został internowany przez Niemców w obozie w Beniaminowie. Po zwolnieniu z obozu w sierpniu 1918 r. rozpoczął pracę jako lekarz w kopalni „Saturn” pod Sosnowcem.

W listopadzie 1918 r. kierował akcją rozbrajania Niemców w Zagłębiu Dąbrowskim, pełniąc przez krótki czas funkcję dowódcy Okręgu Wojskowego w Dąbrowie Górniczej, a następnie oficera sztabu tego okręgu.

W lutym 1919 r. mianowany został szefem sanitarnym przy Inspektoracie Piechoty Legionowej. W kwietniu tego roku został szefem sanitarnym 2 Dywizji Piechoty Legionów. W 1919 r. uzyskał stopień majora, a następnie podpułkownika.

Wojna polsko-sowiecka

W czasie wojny polsko-sowieckiej początkowo służył na froncie litewsko-białoruskim, będąc m.in.szefem sanitarnym GO gen. Lucjana Żeligowskiego. Następnie pełnił funkcje: szefa sekcji organizacyjnej Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, szefa sanitarnego GO Jazdy gen. Jana Sawickiego, GO „Dolna Wisła”.

Od końca sierpnia 1920 r. był delegatem rządowym przy Polskim Czerwonym Krzyżu. Pod koniec października tego roku przeniesiony do Szpitala Ujazdowskiego, a następnie ponownie do Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych.

W 1920 r. mianowany został pułkownikiem. Od sierpnia 1921 r. na stanowisku inspektora w Wojskowym Instytucie Sanitarnym.

W 1923 r. ukończył kurs dla wyższych oficerów w Rembertowie. W 1924 r. przebywał na stażu w Wyższej Szkole Wojennej w Paryżu. Od października 1924 r. sprawował funkcję szefa Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych. W tym samym roku uzyskał awans na stopień generała brygady.

Zamach majowy

Podczas zamachu majowego w 1926 r. stanął po stronie marszałka Józefa Piłsudskiego. Od maja do października tego roku zasiadał na stanowisku komisarza rządu na m.st. Warszawę.

Od października 1926 r. do grudnia 1929 r. pełnił funkcje ministra spraw wewnętrznych w rządach: J. Piłsudskiego, K. Bartla i K. Świtalskiego. Następnie powrócił do wojska i w styczniu 1930 r. mianowany został szefem Administracji Armii.

Po przeniesieniu w stan spoczynku w czerwcu tego roku, objął ponownie stanowisko ministra spraw wewnętrznych. Sprawował je do czerwca 1931 r. w gabinetach: W. Sławka, J. Piłsudskiego i A. Prystora. Pełniąc wspomnianą funkcję uczestniczył w działaniach skierowanych przeciw opozycji, które zakończyły się aresztowaniem posłów i osadzeniem ich w twierdzy brzeskiej.

W 1930 r. wybrany został posłem z listy państwowej. Do parlamentu wybierany był również w wyborach w 1935 i 1938 r. Po odejściu z MSW powrócił do czynnej służby wojskowej, obejmując stanowisko II wiceministra spraw wojskowych i szefa Administracji Armii. W 1936 r. uzyskał awans na stopień generała dywizji.

15 maja 1936 r. z inicjatywy Edwarda Śmigłego-Rydza objął funkcję premiera i ministra spraw wewnętrznych. Na stanowisku tym zasiadał do końca września 1939 r., będąc tym samym szefem najdłużej urzędującego gabinetu II Rzeczypospolitej.

II wojna światowa

Po wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. wraz z rządem ewakuował się z Warszawy (6 IX). Wobec sowieckiej agresji na Polskę 17 września przeszedł na teren Rumunii, gdzie został internowany przez władze rumuńskie w Slanic. Później przeniesiono go do Baile Herculane. 30 września 1939 r. podał się do dymisji, którą przyjął już nowy prezydent Władysław Raczkiewicz.

W czerwcu 1940 r. zbiegł z internowania i przedostał się do Turcji. Jego prośby o przyjęcie do WP były przez gen. Władysława Sikorskiego odrzucane. Ostatecznie, po interwencji prezydenta W. Raczkiewicza, uzyskał zgodę na przyjazd do Ośrodka Zapasowego Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich w Palestynie. Po pojawieniu się tam w styczniu 1941 r. przez kilka miesięcy zajmował się inspekcją sanitarną jednostek i instytucji WP stacjonujących na tym obszarze. Jednak w maju 1941 r. został przeniesiony do „2 Grupy”. W efekcie do końca wojny pozostawał bez przydziału. W tym czasie prowadził prywatną praktykę lekarską.

Emigracja

Po zakończeniu wojny przeniósł się do Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie. Działał na rzecz niezależności Polski od ZSRR. Był autorem wielu wspomnień oraz artkułów, wśród nich: „Moja służba w Brygadzie. Pamiętnik polowy”, „Z walk Pierwszej Brygady”, „Beniaminów” oraz „Nie ostatnie słowo oskarżonego”.

Zmarł 31 sierpnia 1962 r. w Londynie.

Krytyka jemu współczesnych

Najwybitniejszy polski znawca dwudziestolecia międzywojennego Andrzej Garlicki pisał o premierze Sławoju Składkowskim: „Był bezmyślnym, tępym politykiem. Najgłupszym, najbardziej chyba ograniczonym z polityków Drugiej Rzeczypospolitej. Nic nie rozumiał z tragicznej sytuacji, w której przyszło mu działać. Był bezmyślny programowo. Miał ambicję być jedynie sprawnym wykonawcą poleceń Piłsudskiego, a po jego śmierci – Mościckiego i Śmigłego-Rydza. Świat dla Sławoja był prosty i nieskomplikowany. Na wszystko miał tylko jedną receptę: radosny optymizm”. To jedna z delikatniejszych opinii, jakie o premierze Składkowskim zapisała surowa historia. „Wulgarny w zachowaniu się i w mowie – napisze o nim płk Marian Romeyko – wiecznie się spieszył, ruchy jego były szorstkie, nieopanowane, wzrok rozbiegany, którego nie potrafił zatrzymać na jednym miejscu czy osobie. Widział i słyszał jedynie to, co uprzednio zamierzał zobaczyć, czy usłyszeć… Umysł jego nie podlegał woli skupienia, zastanowienia się, przemyślenia. Wyniosły, zarozumiały, arbitralny i arogancki w stosunku do podwładnych”. Cat-Mackiewicz wprost nazwie go „obłąkańcem”, „Piotrem Wielkim w klozetowej skali”, „komendanta Piłsudskiego wachmistrzem Soroką”, wreszcie w Paryżu w 1940 r. publicznie na łamach prasy oskarży go o kradzież w Rumunii polskiego złota. „A poza tym był to zresztą dobry człowiek, dobry żołnierz, dobry Polak – napisze. – Zwichnęli mu umysł, pozbawili poczucia uczciwości żołnierskiej, ci, co zrobili go premierem, wyrządzając mu tym największą osobistą krzywdę”.

Odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari, Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Niepodległości, Krzyż Walecznych (trzykrotnie), Złoty Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Odznaka „Znak Pancerny”, Medal za Długoletnią Służbę, Złoty „Wawrzyn Akademicki”, Krzyż Siedemdziesięciolecia Powstania Styczniowego, Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia, Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja), Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja), Komandor Orderu Orła Białego (Serbia), Wielka Wstęga Orderu św. Sawy (Królestwo Jugosławii), Wielka Wstęga Orderu Korony (Królestwo Jugosławii), Wielka Wstęga Orderu Portretu Władcy (Persja), Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy „Neszan Stor” (Królestwo Afganistanu)








HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1577 TEMATÓW





COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 137 398   RAZY



×
NOWOŚCI ARCHIWUM WIADOMOŚCI HISTORIA-KULTURA DZIAŁANIA AGENCJI BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU