Nie każdemu dane jest spocząć w spokoju po śmierci, nawet jeżeli jest to marszałek Piłsudski. 23 czerwca 1937 r. gospodarz Katedry Wawelskiej kard. Adam Sapieha zdecydował o przeniesieniu szczątków zmarłego dwa lata wcześniej Józefa Piłsudskiego z krypty św. Leonarda pod Wieżę Srebrnych Dzwonów. Wydarzenie to zapoczątkowało tzw. konflikt wawelski.
Po śmierci Józefa Piłsudskiego rozgorzała dyskusja o jego pochówku. Wszyscy byli jednomyślni co do miejsca – Zamek Królewski na Wawelu. Po zgodzie papieża oraz załatwieniu wszelkich kwestii organizacyjnych, ciało Marszałka spoczęło w krypcie św. Leonarda.
13 i 14 maja 1935 roku ciało Piłsudskiego wystawione zostało na widok publiczny. 15 maja zwłoki przewieziono do warszawskiej katedry św. Jana i ustawiono na katafalku w nawie głównej. 17 maja odprawiono mszę żałobną, a popołudniem wyprawiono na Polach Mokotowskich defiladę wojskową na cześć zmarłego. Po zakończonych uroczystościach trumnę przeniesiono na platformę kolejową, po czym w asyście honorowej specjalny pociąg wyruszył w kierunku Krakowa. Podróż trwałą cała noc a wzdłuż trasy naród oddawał hołd wodzoi. Przygotowania do pogrzebu i sama ceremonia stały się okazją do zamanifestowania idei jedności w narodzie.
W krakowie trumna przetransportowana została w uroczystym pochodzie do kościoła Mariackiego. Po godzinie 10 w bazylice Mariackiej abp Adam Sapieha odprawił mszę. Następnie Podzamczem kondukt pogrzebowy udał się na Wawel. Tam trumna została złożona w krypcie św. Leonarda. Dzwon Zygmunta rozbrzmiał wraz z salwą dział armatnich skłądającą się ze 101 wystrzałów.
Marszałkowi nie dane było jednak spokojnie leżeć w krypcie św. Leonarda. Dwa lata po pochówku abp Adam Sapieha nakazał przeniesienie trumny do krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów. Dlaczego? Otóż abp Sapieha, zezwalając na pochowanie Piłsudskiego na Wawelu, zgodził się na umieszczenie trumny w krypcie św. Leonarda jedynie tymczasowo. Już pogrzeb sprowadzonego z Paryża Słowackiego miał być ostatnim takim wydarzeniem. Sapieha nie chciał zmieniać charakteru katakumb historycznie przeznaczonych dla królów.
Krypta św. Leonarda nie nadawała się również ze zględów czysto technicznych. Panowała tam wilgoć, nie było wentylacji ani ogrzewaniaa dodatek jedyne do niej wejście prowadziło z wnętrza kościoła, a ze względu na duże zainteresowanie nawiedzeniem marszałka po śmierci oznaczało to nieustanny ruch przez nawę zakłócający obrządek liturgiczny.
Co prawda władze zobowiązały się do rozwiązania tej niedogodności, jednak działały opieszale. Sapieha starał się uzyskać informacje o planowanym przełożeniu ciała Piłsudskiego do trumny metalowej jednak nic nie zdziałał. Na dodatek zwłoki Marszałka wyjmowano z trumny, rozbierano ze wszystkich szat, a następnie poddawano dodatkowym zabiegom mającym na celu mumifikację.
W tej sytuacji, pomimo oporu najwyższych władz z prezydentem na czele, kardynał na własną rękę postanowił rozwiązać problem. W nocy z 22 na 23 czerwca 1937 przetransportowano ciało marszałka o krypty pod Wieżą Srebrnych Dzwonów.
Czyn Sapiehy określono profanacją i obrazą majestatu Rzeczpospolitej. Premier gen. Felicjan Sławoj Składkowski złożył na ręce prezydenta Mościckiego dymisję, która nie została przyjęta. W „Gazecie Polskiej” pojawiły się np. żądania: (…) 1) zmiany konkordatu, 2) oddania Wawelu w bezpośrednie władanie Państwu, 3) powołania na stanowiska biskupów Polaków, którzy czują się wiernymi synami ojczyzny, 4) pozbawienia ks. metropolity Sapiehy wszystkich odznaczeń honorowych, 5) pozbawienia ks. metropolity Sapiehy obywatelstwa polskiego. Na ulicach miast organizowano protesty i demonstracje. Abp Sapieha został oskarżony o naruszenie kultu Józefa Piłsudskiego i obrazę prezydenta. Na nadzwyczajnej sesji sejmowej – 20 lipca 1937 roku – wicemarszałek Sejmu Tadeusz Schaetzel w swoim przemówieniu stwierdził, że „od przesunięcia tej trumny zatrzęsła się Polska”.
Z perspektywy dzisiejszego pielgrzyma lub zwiedzającego krypta pod Wieżą Srebrnych Dzwonów stanowi tak samo godne miejsce walwelskiego panteonu jak każde inne. Jednak w 1937 roku tak nie było. Krypta stanowiąca część austriackich koszar była w rzeczywistości zapleczem techniczno-magazynowym. Dopiero później, poświęcona stała się kryptą w obrębie katedralnego sacrum. W chwili przenosin Piłsudskiego byłą zwykłą piwnicą, choć w niezwykłym miejscu. I o to był cały ten spór.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
