Polityk, działacz ludowy i niepodległościowy, prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, minister w Rządzie Ludowym Daszyńskiego. Propagował ruch spółdzielczy, publikował prace o temetyce krajoznawczej.
Stanisław August Thugutt przyszedł na świat w Łęczycy 30 lipca 1873 roku. Był synem lekarza i zarządcy łęczyckiego szpitala Augustyna Thugutta oraz Walerii z Hulanickich. Ojciec jegobył zasłużonym działaczem społecznym, wielkim propagatorem higieny, a także współorganizatorem i pierwszym prezesem Ochotniczej Straży Ogniowej w Łęczycy. W tych warunkach szeroko zakrojonej działalności rodzica, kształtowała się osobowość Stanisława od najmłodszych lat.
Augustyn Thugutt zmarł w 1880 roku. Po tym wydarzeniu matka zabrała syna z Łęczycy i przeniosła się wraz z nim do Warszawy. Maturę uzyskał Stanisław w 1891 roku, lecz z powodu trudnych warunków materialnych nie miał możliwości kontynuowania edukacji na studiach wyższych.
Pierwszą pracę podjął jako robotnik w Łodzi w fabryce Silbersteina. Obserwacja trudnych warunków pracy warstwy robotniczej wpłynęła na kształtowanie się w nim poglądów lewicowych. Nie wstąpił jednak do Polskiej Partii Socjalistycznej, a związał się z ruchem ludowym.
W trakcie I wojny światowej działał w organizacjach niepodległościowych, pełnił służbę frontową w II Brygadzie Legionów i redagował kolejno kilka tytułów prasowych. W 1917 roku wstąpił do PSL „Wyzwolenie”, gdzie szybko stał się jedną z czołowych postaci. Działalność niepodległościową przypłacił uwięzieniem na początku 1918 roku. Na jesieni tego samego roku został zwolniony z więzienia przez niemieckie władze wraz z innymi działaczami niepodległościowymi. W tzw. rządzie lubelskim Ignacego Daszyńskiego objął tekę ministra spraw wewnętrznych. Rząd ten szybko jednak został zastąpiony kolejnym pod przewodnictwem Jędrzeja Moraczewskiego.
W wyborach do Sejmu Ustawodawczego 1919 roku PSL „Wyzwolenie” uzyskało 57 posłów przez co stanowiło druga siłę w Parlamencie. Sam Thugutt mandatu jednak nie uzyskał. Został wysłany przez Józefa Piłsudskiego do Paryża jako jeden z delegatów na konferencję pokojową, gdzie głośno opowiadał się m.in. za dostępem Polski do morza. Po powrocie działał dalej w „Wyzwoleniu” i podjął również pracę zarobkową. Podczas wojny polsko-bolszewickiej zgłosił się na ochotnika do wojska. Nie przyjął oferowanego mu stanowiska oficerskiego i, pomimo tego że miał już 47 lat, wziął udział w walkach jako szeregowy żołnierz. Podczas starć pod Surażem został ranny, co skutkowało bezwładem prawej ręki. W ten sposób zakończył się jego udział w wojnie. Rana nie wykluczyła go jednak z dalszej działalności publicystycznej, gdyż nauczył się pisać lewą ręką.
W 1921 roku Stanisław Thugutt został prezesem PSL „Wyzwolenie”. W tym samym roku uzyskał także mandat posła w wyborach do Sejmu I kadencji. To on nakłonił Gabriela Narutowicza do kandydowania na urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W 1923 roku prezydent Stanisław Wojciechowski powierzył mu funkcję stworzenia nowego rządu, co się jednak nie udało ze względu na sprzeciw chadecji. Wobec tego Thugutt zarekomendował na stanowisko premiera Władysława Grabskiego.
W obliczu znaczącej opozycji we własnej partii Stanisław Thugutt złożył funkcję przewodniczącego i wystąpił z PSL „Wyzwolenie”. W 1924 roku został wicepremierem, z zadaniem uporządkowania kwestii narodowościowych w kraju. Zrezygnował ze stanowiska w 1925 roku wobec niepowodzenia tej misji. Z PSL „Wyzwolenie” jego drogi zupełnie się rozeszły, gdy partia ta poparła rządy sanacji, pomimo że w pierwszym momencie Thugutt sam poparł zamach majowy Józefa Piłsudskiego.
PSL „Wyzwolenie” wkrótce przeszło do opozycji w obliczu destrukcji demokracji przez sanatorów. Wtedy również powrócił do partii sam Thugutt, nie pełnił już jednak eksponowanych stanowisk. Rozpoczął również współpracę ze spółdzielnią spożywców „Społem”. W kolejnych latach kontynuował działalność polityczną. Współtworzył opozycyjny Centrolew. Po zjednoczeniu środowisk ludowych w 1931 roku należał do ścisłego kierownictwa Stronnictwa Ludowego. Na tego rodzaju działalności skupiał się aż do wybuchu wojny.
Po ataku Niemiec na Polskę w 1939 roku ewakuował się wraz z rodziną do Szwecji. Otrzymał zaproszenie od generała Władysława Sikorskiego do Londynu, celem objęcia funkcji w rządzie emigracyjnym. W tych projektach przeszkodziła nagła choroba. Gwałtownie podupadł na zdrowiu i nie odzyskawszy zdrowia zmarł w Sztokholmie 15 czerwca 1941 roku.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
