1947-03-15     2020-09-18

Andrzej Pityński

Urodził się 15 marca 1947 roku w Ulanowie, położonym w widłach Sanu i Tanwi, dawnej stolicy flisactwa. Jego dziadek był retmanem, a rodzice – żołnierzami podziemia niepodległościowego – Narodowej Organizacji Wojskowej, następnie Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Aleksander Pityński ps. „Kula” i Stefania z domu Krupa ps. „Perełka” poznali się w czasie okupacji. Ojciec walczył w jednej z największych bitew polskich partyzantów z wojskami NKWD – 7 maja 1945 roku pod Kuryłówką. Przez rok, po ujawnieniu się w 1947 roku, był więziony w Nisku i na Zamku w Rzeszowie. Wujkiem Andrzeja był Michał Krupa ps. „Pułkownik”, „Wierzba”, który ukrywał się do 1959 roku, a z komunistycznego więzienia wyszedł w 1965 roku. Rodzina Pi­tyńskich była prześladowana przez bezpiekę (inwigilacja, pobicia, najścia domu, przeszukania i rewizje).

W 1967 roku Andrzej Pityński przeprowadził się do Krakowa, gdzie rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięk­nych. Jego pierwszą rzeźbą było popiersie Ignacego Paderewskiego, stojące przed Collegium Paderevianum w Krakowie. W 1974 roku zamieszkał w Stanach Zjednoczonych, studiował w Arts Students League w Nowym Jorku. Później jako profesor rzeźby w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville kształcił młodych studentów rzeźbiarstwa z całego świata.

Jednym z najwybitniejszych dzieł Pityńskiego jest przedstawiający żołnierza przebitego bagnetem Pomnik Ka­tyński w New Jersey, który rozsławiła walka o jego zachowanie na nabrzeżu Jersey City. Jest to jeden z pierw­szych na świecie monumentów (ukończony w 1986 r.) poświęconych zbrodni katyńskiej. „Wykonany z brązu i granitu, z urną mieszczącą prochy […] polskich oficerów pomordowanych w obozach sowieckich, stał się sumieniem świata. […] W pomniku tym splata się zatem realizm historii z symboliką rzeźby. Artysta z pełną świadomością stworzył kompozycję prostą w formie i zrozumiałą w wymowie, zgodną z faktami historycznymi, potwierdzonymi przez dokumenty, w których jest mowa o strzelaniu w tył głowy i pchnięciu bagnetem” – napisali Irena Grzesiuk-Olszewska i Andrzej K. Olszewski. Dla rzeźbiarza pomnik jest symbolem zagłady mło­dego pokolenia, ale też i przestrogą przed komunizmem, skierowaną do przyszłych pokoleń.

Rzeźbiarz stworzył także monumentalny pomnik Mściciela, zwany również Husarzem, w „amerykańskiej Częstochowie”, czyli Doylestown w Pensylwanii (1988), oraz: bostoński pomnik Partyzantów, Narodowy Po­mnik Katyński w Baltimore, który jest największym pomnikiem z brązu na terenie Stanów Zjednoczonych, oraz pomnik Czynu Zbrojnego Polonii Amerykańskiej (pomnik Hallerczyków) na warszawskim Żoliborzu, a także pomnik Rzeź wołyńska, popiersie gen. Władysława Andersa i wiele innych.

„W uznaniu znamienitych zasług dla upo­wszechniania i popularyzowania historii pol­skiego czynu niepodległościowego, za wybitne osiągnięcia w twórczości rzeźbiarskiej, dzia­łalność polonijną i krzewienie polskości” An­drzej Pityński otrzymał 11 listopada 2017 roku Order Orła Białego z rąk prezydenta RP Andrzeja Dudy. W 2020 roku został uhonoro­wany Nagrodą „Kustosz Pamięci Narodowej”.

Andrzej Pityński zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 18 września 2020 r. w wieku 73 lat.






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1577 TEMATÓW





COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 145 159   RAZY



×
NOWOŚCI ARCHIWUM WIADOMOŚCI HISTORIA-KULTURA DZIAŁANIA AGENCJI BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU