W Londynie odbył się w środę pogrzeb Marii Barr-Grabowskiej. Polki ze słynnego zdjęcia opublikowanego w zeszłym roku przez Instytut Pamięci Narodowej, której tożsamość udało się ustalić dzięki zaangażowaniu badaczy i pasjonatów historii.
Nabożeństwo żałobne odbyło się w kościele pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli w Londynie, a następnie urnę z prochami zmarłej złożono na londyńskim cmentarzu Gunnersbury w grobie jej drugiego męża.
„Była przedstawicielką pokolenia, które honor, służbę, oddanie sprawie, patriotyzm, miłość do Ojczyzny, miłość do drugiego człowieka stawiała zawsze na pierwszym miejscu i co ważne, wyrażało je swoimi czynami” – napisała wicemarszałek Sejmu RP Małgorzata Gosiewska w liście odczytanym w czasie mszy żałobnej.
„Życie św. pamięci pani Marii Grabowskiej, podobnie jak wielu przedstawicieli jej pokolenia, zostało zdeterminowane przez trudną historię Polski i naznaczone dramatem II wojny światowej, która na zawsze odmieniła jej losy” – napisał z kolei wiceminister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk.
W marcu zeszłego roku IPN zamieścił w mediach społecznościowych znajdujące się w archiwach zdjęcie młodej kobiety w polskim mundurze przed Pałacem Buckingham, prosząc o pomoc w ustaleniu jej tożsamości. Dzięki zaangażowaniu badaczy i pasjonatów historii, zarówno z Polski, jak i z Wielkiej Brytanii już dwa dni później potwierdzono, że zdjęcie przedstawia 20-letnią wówczas Marię Barr, a wykonane zostało w Londynie w czerwcu 1943 r., gdy odbierała z rąk króla Jerzego VI odznaczenie przyznane jej mężowi, wówczas jeszcze uznawanemu za zaginionego. Philip Rex Barr, który miał polskie korzenie, był pilotem, dowódcą jednostki w 107. Dywizjonie RAF i zginął w listopadzie 1942 r. nad Belgią, gdzie jest pochowany.
Jak mówił podczas mszy zastępca prezesa IPN Karol Polejowski, tym, co przesądziło, iż spośród setek tysięcy zdjęć w archiwach opublikowano właśnie to, był – z jednej strony – smutek widoczny w oczach tej młodej dziewczyny, a z drugiej – jej godna postawa. Przywołał też wypowiedź Marii Barr dla reportera gazety, w której zdjęcie opublikowano w 1943 r., że cały czas ma nadzieję na powrót do Polski.
Jak dodał, w chwili wybuchu II wojny światowej bohaterka zdjęcia miała zaledwie 16 lat. – W tym wieku życie młodej dziewczyny powinno być wypełnione radością, miłością, nadzieją na przyszłość, ale przykrył je ponury cień wojny – przypomniał wiceprezes IPN.
Dzięki pomocy badaczy i pasjonatów historii zdołano też odtworzyć przedwojenne i wojenne losy Barr oraz części jej najbliższej rodziny. Maria Grabowska, primo voto Barr, była córką płk. Wojska Polskiego Benedykta Chłusewicza, bohatera walk o niepodległość i kształt granic II RP. Po 1947 r. pozbawiony obywatelstwa polskiego. Zmarł w Londynie. Urodziła się w 1923 r. w Grodnie, do szkoły chodziła w Wilnie.
Pierwszym mężem śp. Marii Grabowskiej był Philip Rex Barr-Barciński, Squadron Leader RAF, poznany na statku s/s "Sobieski" podczas ewakuacji z kapitulującej Francji w 1940 r. Zginął w locie bojowym 7 listopada 1942 r. nad Belgią. Na słynnym już zdjęciu widzimy młodą wdowę po odebraniu z rąk króla Jerzego VI medalu Distinguished Flying Cross w imieniu poległego męża.
Jej drugim mężem był Stanisław Grabowski, kapitan Wojska Polskiego, oficer 1 Dywizji Pancernej generała St. Maczka, odznaczony przez Rząd Polski na Uchodźstwie, króla Belgii i królową Niderlandów. W czasie wojny Maria Barr była zatrudniona jako laborantka w Instytucie Przetaczania Krwi w Edynburgu przy Polskim Czerwonym Krzyżu. Instytut ten zajmował się produkcją suchej plazmy na potrzeby wojenne.
Maria Barr-Grabowska zmarła w 2018 r. – w wieku 95 lat – w Chichester na południu Anglii, 14 lat po swoim mężu, ale urnę z jej prochami dopiero teraz złożono w grobie.
Również w środę w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Londynie odbyła się premiera filmu dokumentalnego „Dziewczyna ze zdjęcia”, który opowiada historię ustalania tożsamości Marii Barr-Grabowskiej oraz jej późniejszych losów.
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NA PODSTAWIE: IPN / Ambasada RP w Londynie
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
