POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA

Litwa

2022-11-24 Orzeł powrócił na pomnik Konarskiego

23 listopada przy ulicy Muitinės w Wilnie odbyło się uroczyste odsłonięcie odrestaurowanego pomnika w miejscu stracenia działacza niepodległościowego i powstańca listopadowego Szymona Konarskiego. Na pamiątkowy głaz z 1924 roku powróciła rzeźba orła z rozpostartymi skrzydłami.

Szymon Konarski jest patronem znajdującego się kilka ulic dalej gimnazjum z polskim językiem nauczania. To dzięki inicjatywie społeczności tej szkoły oraz Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą pomnik, upamiętniający narodowego bohatera, został odrestaurowany. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Głaz pamiątkowy w miejscu rozstrzelania przez władze carskie Szymona Konarskiego stanął w 1924 roku. Wyryty jest na nim napis: „Tu stracony bohater narodowy Konarski 27 lutego 1839 r.’’ Niżej widnieje krzyż w wieńcu cierniowym, a jeszcze niżej inskrypcja: „Ale Polskę zbaw, Panie, Polskę wybaw, Boże’’. Kamień przetrwał do dziś, natomiast duży orzeł z rozpostartymi skrzydłami zaginął.

Szymon Konarski (1808-1839) to polski działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego. W 1838 roku został aresztowany w Wilnie i 27 lutego 1839 roku rozstrzelany. Jego grób został stratowany końmi, by nigdy go nie odnaleziono. We wrześniu 1839 roku zwłoki Konarskiego potajemnie zostały przeniesione i pochowane przez Antoninę Śniadecką przy asyście kilku oficerów na cmentarzu ewangelicko-reformowanym na Górze Bouffałowej. W czasach sowieckich nekropolia ta została zrównana z ziemią.

Szymon Konarski urodził się 5 marca 1808 roku w Dobiszkach w pobliżu Sejn (Litwa). Pochodził z rodziny szlacheckiej o dawnych tradycjach wojskowych. Po edukacji w szkole w Łomży wstąpił w roku 1826 do armii Królestwa Polskiego.

W czasie powstania listopadowego (1830-1831) przyłączył się do powstańców i przeszedł cały szlak bojowy polskich oddziałów. Został aresztowany przez Prusaków po fiasku wyprawy powstańczej na tereny litewskie, po zwolnieniu z niewoli zaś udał się na emigrację. Tam związał się ze środowiskami radykalnymi i lewicowymi, reprezentowanymi przez otoczenie Joachima Lelewela i jego Młodej Polski. W porozumieniu z włoskimi karbonariuszami uczestniczył w nieudanym powstaniu przeciwko władcy Sardynii, Karolowi Albertowi.

W roku 1835 powrócił przez Wolne Miasto Kraków na terytorium Królestwa Polskiego i rozpoczął organizowanie tam podziemia konspiracyjnego, w porozumienia z Joachimem Lelewelem. Zorganizował na terenach polskich konspiracyjny Związek Ludu Polskiego (1837). Spisek ów miał na celu rozpoczęcie przygotowań do kolejnego powstania zbrojnego, które to, zgodnie z nadziejami emigrantów i samego Konarskiego, miało przynieść niepodległość dla kraju.

Niestety, kariera Konarskiego jako spiskowca trwała względnie krótko. W roku 1838 został on zdemaskowany i aresztowany, a po krótkim procesie skazany na śmierć. Wyrok wykonano przez rozstrzelanie 27.02.1839 roku w Wilnie.