83 lata temu, 28 marca 1940 roku gestapo aresztowało Janusza Kusocińskiego, lekkoatletę, mistrza olimpijskiego z 1932 roku, żołnierza wojny obronnej 1939 i działacza podziemia w czasie okupacji.
"Na stadionie kierowała mną ambicja i miłość do ojczyzny. Wolałbym paść, byle tylko zwyciężyć" - tak podsumowywał swoje sportowe sukcesy Janusz Kusociński we wrześniu 1939 roku. Gdy potrzeba była stanąć w obronie Polski z bronią w ręku, wykazał się identyczną determinacją. We wrześniu 1939 walczył w obronie Warszawy - na przedpolach stolicy, na Okęciu i Sadybie. Jako kapral rezerwy zgłosił się jednak na ochotnika do wojska. Był dwukrotnie ranny. Za swoją postawę odznaczony został Krzyżem Walecznych.
Jego towarzysze broni zauważyli u niego wyjątkowy spokój, a przy tym brawurę. Jednym z aktów niezwykłej odwagi był przejazd bryczką z karabinem maszynowym pod sam ogień nieprzyjaciela. Jak wspominał dowódca kompanii, porucznik Antoni Grzesik, mistrz olimpijski z Los Angeles sam zgłaszał się do patroli. „Załatwiał wszystko i pomagał wszystkim” – wspominano. Swoją postawą podnosił morale całego oddziału.
Po kapitulacji włączył się do działalności konspiracyjnej Organizacji Wojskowej "Wilki", w której powierzono mu komórkę wywiadu. Kusociński przyjął pseudonim "Prawdzic". Od listopada 1939 r., wspólnie z innymi znanymi sportowcami, pracował jako kelner w warszawskiej gospodzie "Pod Kogutem". Rozpoznany przez niemieckiego agenta został aresztowany przez Gestapo w marcu 1940 r. w bramie domu przy ul. Noakowskiego 16, gdzie mieszkał z mamą i siostrą. W czasie trwającego blisko trzy miesiące brutalnego śledztwa, w Al. Szucha i na Pawiaku, torturowany przez Niemców, nie wydał nikogo. Niektórzy historycy twierdzą, że hitlerowcy namawiali mistrza do trenowania niemieckich lekkoatletów. Ta teoria nie została jednak udowodniona.
Janusz Kusociński został rozstrzelany przez Niemców w Palmirach 21 czerwca 1940 r. W tej samej egzekucji zginęli jego kolega z Warszawianki, znany lekkoatleta i olimpijczyk Feliks Żuber, a także srebrny medalista (Paryż 1924) kolarz Tomasz Stankiewicz.
W 2009 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za osiągnięcia sportowe w dziedzinie lekkoatletyki”
Janusz Kusociński był najlepszym polskim lekkoatletą okresu międzywojennego i pierwszym Polakiem, który w męskich konkurencjach zdobył złoty medal olimpijski. Dwukrotnie udało mu się ustanowić rekord świata: w biegu na 3000 m z czasem 8:18,8 (w Antwerpii 19 czerwca 1932 r.) oraz w biegu na 4 mile z czasem 19:02,6 (w Poznaniu 30 czerwca 1932 r.). Zajął drugie miejsce w biegu na 5000 m na mistrzostwach Europy 1934 w Turynie (14:41,2) oraz piąte miejsce w biegu na 1500 m (3:59,4). Szesnaście razy reprezentował nasz kraj w międzypaństwowych zawodach, podczas których wystartował w 31 konkurencjach, odnosząc 25 indywidualnych zwycięstw.
Dwadzieścia pięć razy pobił rekord Polski (bieg na 1000 m, 1500 m, 2000 m, 3000 m, 5000 m, 10 000 m oraz w sztafecie olimpijskiej 4 × 1500 m). Dziesięć razy zdobył mistrzostwo Polski: w biegu na 800 m (1932 r.), 1500 m (1930 i 1931), 5000 m (1928, 1930 i 1931) i 10 000 m (1939) oraz przełajowym (1928, 1930 i 1931). Dwukrotny mistrz kraju i halowy mistrz Polski w biegu 3 × 800 m (1939). Cztery razy triumfował w biegu narodowym.
Kusociński zdobył złoty medal olimpijski w biegu na 10 000 m podczas igrzysk olimpijskich w Los Angeles w 1932 r. Jego krążek przez lata wisiał jako wotum w kaplicy Baryczków w Warszawie. Zniknął w 1981 r. i nigdy nie został odnaleziony.
JANUSZ KUSOCIŃSKI W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
