1 października 1928 roku w Warszawie zmarł nagle Stanisław Noakowski.
Zwany Matejką lub Chopinem architektury, choć nie miał ścisłego wykształcenia architekta. Dobrze czuł się w samotności, w towarzystwie książek. Pozostawił po sobie tysiące szkiców. Dużą kolekcję jego prac posiada Muzeum Narodowe w Warszawie. Bogaty zbiór rysunków i pamiątek znajduje się również w muzeum biograficznym w Nieszawie koło Ciechocinka, gdzie się urodził. Swoją niezwykłą architekturę malował, tworzył formy nieistniejące, był to wytwór jego fantazji, ale opierający się na rzeczywistych obiektach.
Zaprojektował między innymi kaplicę mieszczącą urnę z sercem Tadeusza Kościuszki na zamku w Rapperswilu, szwajcarskim mieście, w którym w 1870 roku powstało Muzeum Narodowe Polskie, mające zabezpieczyć polskie zabytki historyczne i propagować sprawy polskie w okresie zaborów.
Stanisław Noakowski urodził się w 1867 r. w Nieszawie, jako syn rejenta okręgu nieszawskiego, i jego żony, Eleonory z Sandomierskich. Nieszawa, w której przyszedł na świat, należała wówczas do guberni warszawskiej – była pod zaborem rosyjskim.
Od dzieciństwa zdradzał zamiłowanie do rysunku i historii, co niewątpliwie było w jakimś stopniu zasługą atmosfery domu rodzinnego; ojciec dobrze rysował, był także tłumaczem literatury z języka francuskiego, mama ciekawie opowiadała. Rysunku uczył się w szkole realnej we Włocławku u Ludwika Boucharda. Mający francuskie korzenie artysta malarz, jeden z inicjatorów powstania w Warszawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.
Po ukończeniu włocławskiej szkoły, a następnie gimnazjum w Łowiczu w latach 1884–1886, studiował architekturę w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, na wyższych latach w pracowni Léona Nikolaievitcha Benois. Z tego okresu pochodzą akwarele z motywami architektury. W 1894 za projekt stajni cesarskich nagrodzony wielkim złotym medalem (łącznie z tytułem "kłassnyj chudożnik") otrzymał stypendium, które umożliwiło mu podróżowanie po Europie. Odwiedził Francję, Niemcy, Anglię i Włochy, zapoznając się z ich kulturą i architekturą.
Po powrocie osiadł w Moskwie, gdzie w 1899 roku objął posadę kustosza w Muzeum Przemysłu Artystycznego przy Stroganowskiej Centralnej Szkole Przemysłu Artystycznego. Przez pewien okres wykładał w tej szkole i był w niej bibliotekarzem. Później, od 1907 roku, w moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury wykładał architekturę i historię sztuki. Słynął z tego, że wykłady z architektury i historii sztuki ilustrował rysunkami – z początku kredą na tablicy, później tuszem na papierze. Powstały dzięki temu całe cykle architektonicznych „portretów” budowli. Jednym z nich była „Suita polska”, którą zaczął kreślić w 1916 roku. Rysował ją pod wrażeniem zniszczeń wojennych dokonanych na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej. W ciągu zaledwie kilku miesięcy stworzył notatki, szkice i rysunki około 600 kaplic, kościołów, klasztorów, zamków, dworków, a nawet wiejskich chat. Ilustrował też książki, malował pocztówki, wykonywał dekoracje teatralne.
Nie stracił kontaktu z Polską. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", spędzał wakacje we Włocławku i Płocku, w 1890 r. odbył praktykę budowlaną w Warszawie, w 1907 r. zwiedzał Kraków, miał kontakt z tamtejszymi uczelniami i ze środowiskami twórczymi, przysyłał swe rysunki na wystawy.
W 1914 Akademia Sztuk Pięknych w Piotrogrodzie nadała mu tytuł akademika, a w 1915 został jej członkiem rzeczywistym. W 1918 został powołany do Moskiewskiego Kolegium Plastycznego. Po powrocie do Polski otrzymał profesurę na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej (w latach 1920-23 pełnił funkcję dziekana). Zaraz po zakończeniu I wojny światowej, w 1918 roku został wybrany na prezesa Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami.
Od 1923 roku wykładał historię sztuki w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Przez cały czas tworzył kolorowe rysunki na temat architektury polskiej i europejskiej wszystkich epok i stylów. Wystawiał w kraju i za granicą - w Londynie, Paryżu, Pradze, Wiedniu, Budapeszcie i Amsterdamie. Od 1922 był członkiem Rytmu, a od 1924. Polskiego Instytutu Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1926 otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt działalności artystycznej.
Pełnił liczne funkcje społeczne, uczestniczył w komisjach dotyczących architektury zabytkowej i projektów współczesnych, brał udział w wielu wystawach. Był uwielbianym przez studentów profesorem, wirtuozem rysunku, który w czasie wykładów prezentował znakomicie rysowane budowle, pomniki, detale. Pisał też prace naukowe z historii sztuki i architektury, artykuły o współczesnych problemach kultury, opowiadania i utwory autobiograficzne. W dziedzinie architektury spełniał się przede wszystkim jako teoretyk, sporadycznie tworzył własne projekty, z których zaledwie kilka doczekało się realizacji, w dodatku w zmienionej formie.
Stanisław Noakowski zmarł nagle, na zawał serca, 1 października 1928 roku w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.
Stanisław Noakowski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
