POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
Dom Polonii w Warszawie
STOWARZYSZENIE "WSPÓLNOTA POLSKA"
ul. Krakowskie Przedmieście 64, 00-322 Warszawa
„Malujcie tak, by Polska zmartwychwstała” – tak, jak głosi anegdota, Jacek Malczewski strofował swoich uczniów, kiedy wychodził z konsultacji ich malarskich prac. Sam był twórcą zaangażowanym, jego obrazy przepełnione są romantyczną martyrologią i patriotycznymi ideałami. Mówił o sobie: „Gdybym nie był Polakiem, nie byłbym artystą”. 171 lat temu urodził się Jacek Malczewski.
W epoce Młodej Polski twórczość Jacka Malczewskiego zajmuje miejsce szczególne. Jego symboliczne malarstwo ogniskuje motywy i tematy charakterystyczne dla epoki przełomu XIX i XX wieku oraz zadziwia nieposkromioną inwencją w ich przetwarzaniu. Wielkimi, przewodnimi tematami jego sztuki były - wątek narodowy, zagadnienie sztuki i artysty oraz problemy eschatologiczne. W okresie niemal pięćdziesięciu lat twórczości rozbudowywał programowe motywy w cykle i serie, przydając do uznanych symboli własne, zmieniając ich wymowę kontekstem odmiennych kompozycji. Osią swej sztuki uczynił człowieka z jego odwiecznymi dylematami dotyczącymi tajemnicy istnienia - narodzin, życia i śmierci. O ludzkim losie opowiadał, posługując się ulubionymi przez symbolistów antynomiami miłości i śmierci, jak też metamorfoz natury. Istotną rolę w jego artystycznej wyobraźni odgrywała kobieta. Symbolizowała utraconą Ojczyznę-Polonię, przybierała fantastyczną postać chimery lub harpii osaczającej artystę, jak też posągowego wysłannika śmierci - Thanatosa - lub postać jego bardziej swojskiej odmiany - dorodnej dziewczyny z kosą.
Na ukształtowanie osobowości Malczewskiego miało zasadniczy wpływ wychowanie w klasycznej tradycji kultury łacińskiej, mocne zakorzenienie w historii własnego narodu oraz religijność wyniesiona z rodzinnego domu. Artysta swobodnie czerpał z bogatej ikonografii sztuki i kultury antycznej oraz chrześcijańskiej, włączając ich elementy do własnego symbolicznego języka. Równie chętnie odwoływał się do świata rodzimych baśni i legend, jak też do poezji polskich romantyków. W swych malarskich interpretacjach literackich i bajkowych motywów nigdy nie był dosłowny, traktując źródła jako impuls dla niepohamowanej gry wyobraźni. Świadomie mieszał fantastykę z rzeczywistością, co jest szczególnie uderzające w portretach. Umieszczając w rozbudowanych tłach symbole, dostarczał klucza do odczytania psychologicznych wizerunków swoich modeli. Fantastycznymi istotami z mitologii, ale jakby oswojonymi, zaludniał krajobrazy mające odniesienie do stron związanych z jego dzieciństwem bądź późniejszym życiem.
Oeuvre Malczewskiego ma wiele twarzy, podobnie jak sam artysta, który rejestrował zapamiętale swoje odbicie w setkach autoportretów, uciekając się również do kryptoautoportretów. Artysta chętnie zmienia kostium - występuje w stroju błazna, w więziennym płaszczu, w rycerskiej zbroi, ukazuje siebie pod postaciami Chrystusa, Tobiasza, Ezechiela, św. Franciszka czy też artysty-niewolnika sztuki. Fenomen sztuki Malczewskiego zasadza się również na kontraście realistycznej formy z symboliczną treścią. Jej wymowę wzmaga niemal rzeźbiarski modelunek postaci, sposób kadrowania czy struktura planów, jak i magiczny szyfr kolorów, opartych często na nieoczekiwanych dysonansach barwnych.
Zachęcamy do przeczytania biografii wielkiego artysty w dziale historia-kultura PAI
Jacek Malczewski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
